CHUYỂN GIÁ LÀ GÌ? HIỆN TƯỢNG CHUYỂN GIÁ TRONG DN HIỆN NAY

Chuyển giá là gì?

Chuyển giá là việc thực hiện chính sách giá đối với hàng hóa, dịch vụ và tài sản được chuyển dịch giữa các thành viên trong tập đoàn qua biên giới không theo giá thị trường nhằm tối thiểu hóa số thuế của các công ty đa quốc gia (Multi Nations Company) trên toàn cầu.

Chuyển giá là một khái niệm kinh tế trong hoạt động sản xuất kinh doanh của các công ty đầu tư nước ngoài, công ty xuyên quốc gia (đa quốc gia).Từ khi có đầu tư nước ngoài tại VN, tình trạng chuyển giá thường xuyên xảy ra và ngày càng tinh vi, khởi đầu nó vượt ra khỏi tầm kiểm soát của các nhà quản lý ( Nhà nước và doanh nghiệp hợp tác, liên doanh), nhưng rồi ngày càng bế tắc và hiện nay cũng chưa có biện pháp nào sáng sủa để quản lý được việc chuyển giá.

Khi nhận đầu tư trực tiếp nước ngoài chúng ta có hai vấn đề cần bàn tới đó là vốn FDI và mặt trái đó là sự thất thu thuế do hiện tượng chuyển giá gây ra. Trong  những năm đầu thời kỳ hội nhập nguồn vốn FDI đã cải thiện rất nhiều cho GDP quốc dân, khoa học kỹ thuật…

Bên cạnh đó do các văn bản quy định về giá chuyển giao tại Việt Nam chưa hoàn thiện nên dẫn tới một số hình thức đẩy lỗ sang công ty con tại nước sở tại gây thất thoát nguồn thu thuế, về bản chất kinh tế thì chuyển giá gây thiệt hại cho nền kinh tế chúng ta, đó là một sự gian lận trong hoạt động sản xuất kinh doanh, không sòng phẳng, làm thất thoát thu nhập quốc dân và đương nhiên thất thoát tài sản doanh nghiệp trong nước, tài chính quốc gia.

Tuy nhiên, đánh giá trên phương diện khách quan thì nguồn vốn FDI mang lại nhiều lợi ích hơn nhưng không phải thế mà việc đặt ra các quy định mới về chuyển giá bị xem nhẹ. Việc làm này một phần làm nâng cao công tác quản lý thuế của quốc gia và chấn chỉnh hoạt động tài chính của các tập đoàn kinh tế.

Hiểu theo nghĩa cụ thể thì chuyển giá là một hành vi do các chủ thể kinh doanh thực hiện nhằm thay đổi giá trị thực của hàng hóa khi trao đổi, dịch vụ trong quan hệ với các bên liên kết. Hành vi ấy có đối tượng tác động chính là giá cả.

Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng chuyển giá

• Xuất phát từ quyền tự do định đoạt trong kinh doanh, các chủ thể hoàn toàn có quyền quyết định giá cả của một giao dịch. Do đó họ hoàn toàn có quyền mua hay bán hàng hóa, dịch vụ với giá họ mong muốn.
• Các mối quan hệ gắn bó chung về lợi ích giữa nhóm liên kết nên sự khác biệt về giá giao dịch được thực hiện giữa các chủ thể kinh doanh có cùng lợi ích không làm thay đổi lợi ích toàn cục.
• Việc quyết định chính sách giá giao dịch giữa các thành viên trong nhóm liên kết không thay đổi tổng lợi ích chung nhưng có thể làm thay đổi tổng nghĩa vụ thuế của họ. Thông qua việc định giá, nghĩa vụ thuế được chuyển từ nơi bị điều tiết cao sang nơi bị điều tiết thấp hơn và ngược lại.

Tồn tại sự khác nhau về chính sách thuế của các quốc gia là điều không tránh khỏi do chính sách kinh tế – xã hội của họ không thể đồng nhất, cũng như sự hiện hữu của các quy định ưu đãi thuế là điều tất yếu. Chênh lệch mức độ điều tiết thuế vì thế hoàn toàn có thể xảy ra.

Hiện tại, Luận Văn 24 đang cung cấp dịch vụ viết tiểu luận thuê, viết thuê luận văn ngành tài chính. Nếu bạn bận rộn không có thời gian để hoàn thành hay gặp bất cứ khó khăn nào trong việc hoàn thành bài luận, hãy để chúng tôi đồng hành cùng bạn giải quyết mọi vấn đề. Với kinh nghiệm và đội ngũ trình độ cao, chúng tôi cam kết sẽ mang đến cho bạn nhiều lợi ích nhất.

Các hình thức chuyển giá phổ biến của các công ty đa quốc gia

• Chuyển giá thông qua việc mua bán nguyên vật liệu sản xuất, bán thành phẩm hay thành phẩm

Các thành viên của công ty đa quốc gia có trụ sở tại các quốc gia có thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp cao sẽ mua vào các nguyên vật liệu, bán thành phẩm hay thành phẩm với giá cao và bán ra cho các công ty thành viên với giá thấp nhằm tối thiểu hóa thuế thu nhập doanh nghiệp.

Giá mua vào và giá bán ra cho các thành viên trong công ty đa quốc gia bị áp đặt nhằm tối thiểu hóa thu nhập phải nộp thuế.Ngoài ra, thông qua việc xuất khẩu và nhập khẩu hàng hóa các công ty đa quốc gia cũng thu lợi từ các biểu thuế xuất khẩu hay nhập khẩu nhằm tối đa hóa lợi nhuận sau thuế của công ty đa quốc gia.

• Chuyển giá thông qua các tài sản cố định hữu hình như định giá thật cao các tài sản cố định chuyển giao cho các công ty thành viên tại các quốc gia có thuế suất cao.

Giá chuyển giao được xác định cao hơn nhiều lần so với giá trị thật của tài sản đó. Thông qua hoạt động chuyển giao tài sản này thì các công ty đa quốc gia đã chuyển một phần thu nhập ra nước ngoài. Vì vậy mà thu nhập chịu thuế sẽ bị giảm.

Khi thực hiện hành động này thì các công ty đa quốc gia một mặt tiết kiệm được chi phí thanh lý các tài sản cố định lỗi thời, một mặt lại chuyển được thu nhập về quốc gia có thuế suất thấp từ đó có thể tối đa hóa lợi nhuận của công ty đa quốc gia.

• Chuyển giá thông qua việc mua các tài sản cố định vô hình với giá thật cao hay chi trả các chi phí bản quyền, các chi phí để xây dựng thương hiệu sản phẩm, các chi phí nghiên cứu và phát triển sản phẩm.

Các công ty đa quốc gia sẽ xây dựng các phòng nghiên cứu và phát triển sản phẩm tại các quốc gia có thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp cao, tất cả các chi phí nghiên cứu phát triển sản phẩm sẽ do thành viên công ty đa quốc gia tại quốc gia có thuế suất cao này gánh chịu. Nhưng kết quả của việc nghiên cứu và phát triển sản phẩm thì các thành viên khác vẫn được áp dụng như nhau.

Hoặc một chương trình quảng cáo nhằm xây dựng thương hiệu cho sản phẩm trên phạm vi khu vực, nhưng chi phí lại được phân bổ hết về cho thành viên có trụ sở tại quốc gia có thuế suất cao. Các hoạt động trên đều nhằm tối thiểu hóa số thuế phải nộp và việc phân bổ chi phí trên hoàn toàn là hành động chủ quan của các nhà quản lý của công ty đa quốc gia vì vậy đây cũng là hình thức chuyển giá.

Các thành viên trong công ty đa quốc gia có sự cung ứng các dịch vụ tài chính, tư vấn pháp lý với giá cả cao hơn nhiều lần so với giá cả thị trường. Cung cấp các khoản tín dụng ngắn hạn, trung hạn và dài hạn với lãi suất cao hơn mức thị trường.

Có sự tài trợ liên quan đến các nguồn lực cơ bản như nhân sự, vật chất. Các chi phí cho các chuyên gia tham gia tư vấn như các chi phí về tiền lương, chi phí nhà ở, đi lại, các chi phí khác phục vụ cho các chuyên gia yên tâm làm việc.

Thực trạng chuyển giá ở Việt Nam hiện nay

Tại Việt Nam, chuyển giá là một vấn đề không còn mới mặc dù vậy chuyển giá vẫn luôn là vấn đề nan giải đặt ra cho các đơn vị quản lý tài chính Nhà nước. Hiện nay, chuyển giá tại các doanh nghiệp nước ngoài có phần tinh vi, phức tạp và biến đổi biến thể dựa theo các căn cứ quy định chuyển giá.

Hoạt động thanh tra và kiểm toán đối với việc tính giá chuyển giao để tìm ra dấu hiệu vi phạm của DN FDI cũng được thực hiện ngày càng nhiều hơn trong thời gian gần đây. Số lượng các cuộc thanh tra và phát hiện vi phạm qua thanh tra cũng tăng thêm. Tuy nhiên, việc này mới chỉ dừng lại ở một số tỉnh, thành phố lớn có vốn FDI nhiều như TP.HCM, Đồng Nai, Lâm Đồng… chưa thực hiện ở các địa phương khác.

Các hình thức chuyển giá ở Việt Nam hiện nay:

• Tăng chi phí quảng cáo và marketing
• Giá bán thấp hơn so với chi phí
• Khai úa giá trị đầu tư

Tham khảo:

• Ngân sách nhà nước là gì? Quản lý Ngân sách nhà nước
• Phân tích đặc điểm của dịch vụ ngân hàng bán lẻ tại Việt Nam

Tác động của chuyển giá đến nền kinh tế

Khi xảy ra hành vi chuyển giá mà không có quy định pháp luật để xử lý hoặc không được xử lý theo quy định của pháp luật thì sẽ có hai tác động cơ bản sau:

Thứ nhất, làm thất thu ngân sách nhà nước. Đây có thể coi là tác động hiển nhiên đầu tiên vì với việc doanh nghiệp được lợi về thuế thì phần thuế lẽ ra có thể thu được theo Luật đã không được nộp vào ngân sách nhà nước, và thực tế ở Việt Nam thì số thất thu này không nhỏ.

Thứ hai, tạo ra môi trường cạnh tranh không lành mạnh giữa các chủ thể kinh tế. Mặc nhiên, khi một doanh nghiệp được hưởng lợi về nghĩa vụ thuế thông qua hành vi chuyển giá, doanh nghiệp này sẽ thu lợi cao hơn những doanh nghiệp khác có cùng điều kiện nhưng không thực hiện hành vi chuyển giá.

Một môi trường cạnh tranh lành mạnh phải tạo ra khả năng hưởng lợi chính đáng từ hoạt động kinh doanh chính đáng. Ngoài ra, với việc được lợi nhờ chuyển giá, các doanh nghiệp này có thể mua nguyên liệu đầu vào với giá cao làm cho các doanh nghiệp khác không thể mua được nguyên liệu phục vụ sản xuất, kinh doanh, đẩy các doanh nghiệp khác vào tình trạng phá sản.